گروه بین‌الملل مشرق - در شمال یمن و در کنار مرزهای مشترک این کشور با عربستان، استانی وسیعی قرار دارد که این روزها شاهد درگیری های شدید بین نیروهای موسوم به ائتلاف عربی و مزدوران یمنی اش  با نیروهای ارتش یمن و حرکت انصارالله است.

استان بزرگ جوف با توجه به نزدیکی اش به شهر صنعا پایتخت یمن و استان صعده پایگاه اصلی حرکت انصارالله از اهمیت زیادی در تحولات یمن برخوردار است. در این مقاله به معرفی استان جوف، اهمیت آن، تحولات میدانی در این استان و آینده جوف می پردازیم:

جوف؛ استان بزرگ یمن

استان جوف در شمال شرق استان صنعا و در 143 کیلومتری پایتخت یمن قرار دارد. این استان یکی از استان های بزرگ یمن است که مساحتی نزدیک به سی هزار کیلومتر مربع دارد. استان جوف از دوازده شهرستان تشکیل شده است و بیش از پانصد هزار نفر در این استان زندگی می کنند.

کار اصلی مردم استان جوف کشاورزی و دامداری است و در این استان محصولاتی همچون سبزیجات، حبوبات و علوفه دام کاشت می شود. استان جوف یکی از استان های غنی یمن در زمینه آثار تاریخی است و شهرهای تاریخی زیادی همچون شهر «قرناو» و «براقش» در این استان قرار دارد.

بیشتر مساحت استان جوف را دشت ها تشکیل می دهند و در این استان بیابان های زیادی وجود دارد. با وجود اینکه بافت غالب در استان های شمالی یمن، بافت کوهستانی است، اما در استان جوف مناطق کوهستانی کمی وجود دارد.

 
استان جوف؛ مالامال از ذخایر نفت و گاز

یکی از دلایل اهمیت استان جوف ذخایر نفتی کشف شده در این استان شمالی یمن است. کارشناسان براساس حفاری های انجام شده معتقدند که استان جوف بر روی دریایی از نفت و گاز خوابیده است، ذخایری که می تواند یمن را به یکی از صادر کنندگان بزرگ سوخت های فسیلی در جهان تبدیل کند.

اما با این وجود در سال های اخیر اقدامی برای استخراج نفت و گاز از جوف صورت نگرفت، تصمیمی که گفته می شود به دلیل فشارهای عربستان به یمن برای عدم استخراج نفت و گاز از این استان اتخاذ شده بود.

عربستان به این که یمن به رقیبی برای آن در بازار نفت و گاز تبدیل  شود، حساس است و این مساله را به ضرر منافع خود در یمن می داند. عربستان می خواهد همیشه یمن فقیر بماند تا محتاج کمک های رژیم سعودی باشد و این رژیم بتواند از این طریق نفوذ خود را در یمن حفظ کند.

وضعیت میدانی جنگ در جوف

استان جوف یک استان زیدی نشین است که حرکت انصارالله طرافدارانی در میان بخشی از قبایل آن همچون قبیله اشراف الجوف و نیز قبیله همدان دارد. برای نشان دادن نفوذ حرکت انصارالله در استان جوف می توان به نشست اخیر قبایل مناطق «المطمه» و «الزاهر» اشاره کرد که رهبران قبایل در این نشست به مقاومت در برابر نیروهای متجاوزگر تاکید کردند.

نیروهای انصارالله کنترل مناطق وسیعی از استان جوف از جمله شهر الحزم را پیش از شروع جنگ یمن در دست داشتند، گرچه که نیروهای ائتلاف عربی بعد از شروع جنگ توانستند شهر الحزم را اشغال کنند، اما نیروهای یمنی در خرداد ماه دوباره این شهر را آزاد کردند، در نهایت نیروهای ائتلاف عربی و مزدوران یمنی اش ماه گذشته دوباره توانستند مناطق وسیعی از استان جوف از جمله مرکز آن شهر الحزم را اشغال کنند.

بخش هایی از استان جوف همچون مناطق «الحزم»، «الخلق»، «خب و الشعف» و «المصلوب» در اشغال نیروهای ائتلاف عربی است. مناطقی که البته بیشتر بیابان می باشند و بخش وسیعی از مساحت استان جوف را تشکیل می دهند. علاوه بر این کنترل پادگان های نظامی «الخنجر» و «اللبنات» که جزو پایگاه های نظامی مهم استان جوف است، هم در دست نیروهای ائتلاف عربی می باشد.

نیروهای ارتش یمن و حرکت انصارالله نیز اکنون کنترل بخش اعظم منطقه جوف العالی که در غرب استان جوف و در مجاورت استان های صعده و عمران واقع است، را در دست دارند. مناطقی همچون «الحمیدات»، «المطمه»، «برط العنان» و «خراب المراشی» در سیطره ارتش یمن و انصارالله قرار دارد.

از آن سو هم گرچه ائتلاف عربی شهر «الغیل» در جنوب استان جوف را به محاصره خود درآورده است، اما نیروهای یمنی مدافع این شهر حاضر به تسلیم خود یا عقب نشینی از شهر الغیل نشدند و هنوز نیروهای یمنی از این شهر در برابر ائتلاف عربی دفاع می کنند.

دلایل تغییر معادله جنگ در جوف

یگی از دلایل پیشروی نیروهای ائتلاف عربی در استان جوف وجود دشت های زیاد در این استان است. مواضع دفاعی نیروهای ارتش یمن و حرکت انصارالله در دشت ها در برابر بمباران های هوایی جنگنده های سعودی چندان مستحکم نیست و  نیروهای ائتلاف عربی پس از بمباران سنگین مواضع نیروهای یمنی توسط جنگنده ها در مناطق استان جوف پیشروی می کنند.  

عامل دیگر پیشروی نیروهای ائتلاف عربی در شمال یمن به خصوص استان جوف تزریق نیروهای جدید آموزش دیده یمنی به جبهات جنگ در این منطقه بوده است. عربستان در طول ماه های اخیر هزاران نفر از مردان یمنی که بیشتر از اعضای قبایل نزدیک به رژیم سعودی بودند، را به پادگان های نظامی در داخل خاک خود برد و پس از دادن آموزش های نظامی به این افراد، آنها را در جبهات جنگ یمن وارد کرد که این مساله باعث پیشروی نیروهای ائتلاف عربی در برخی از جبهات جنگ در شمال یمن شد.

عربستان سعی می کند با آموزش یمنی ها در داخل خاک خود و روانه کردن آنها به جبهات درگیری در یمن، معادله جنگ در این کشور را عوض کند. رژیم سعودی می خواهد مساله جنگ در یمن را از تجاوز یک کشور خارجی به مردم بی دفاع یک کشور دیگر به نبردی یمنی، یمنی و جنگ داخلی تبدیل کند.

عربستان در جوف به دنبال چیست؟

ائتلاف عربی از پیشروی در استان جوف اهدافی را دنبال می کند که یکی از این اهداف می تواند محاصره کردن پایگاه های اصلی انصارالله در شمال یمن مثل استان های صعده و عمران باشد تا از این طریق راه ارتباطی این استان ها با بقیه مناطق یمن قطع شود. هدف دیگر هم این است که با اشغال استان جوف، نیروهای مرزی عربستان به نیروهای ائتلاف عربی در استان جوف و مارب برسند و این نیروها پس از به هم رسیدن بتوانند که به صورت مشترک به پیشروی به سوی شهر صنعا ادامه دهند.

اگر استان جوف توسط نیروهای ائتلاف عربی اشغال شود و اشغال این استان ادامه پیدا کند، صحنه جنگ در یمن تغییر پیدا خواهد کرد، چون در آن صورت با توجه به مرز وسیعی که این استان با عربستان دارد، نیرو، سلاح و تجهیزات به آسانی و در سطح گسترده از عربستان وارد استان جوف خواهد شد و این مساله باعث پیشروی نیروهای ائتلاف عربی در مناطق دیگر شمالی یمن خواهد شد.  

اشغال استان توسط ائتلاف عربی، استان های صنعا، عمران و صعده که قدرت اصلی حرکت انصارالله در این استان ها هست، را تهدید می کند. ائتلاف عربی پس از اشغال استان جوف می تواند با پیشروی در استان های شمالی دیگر یمن، راه های دسترسی بین این استان ها را تهدید کند که در آن صورت معادله جنگ در یمن تغییر پیدا خواهد کرد.  

آینده استان جوف یمن

در آینده درگیری ها در استان جوف ادامه پیدا می کند و دو طرف جنگ به این راحتی از  فکر گرفتن استان جوف نمی گذرند. آنها به جنگ خود در این استان ادامه می دهند و نیرو و تجهیزات نظامی جدیدی را به این محور نظامی ارسال خواهند کرد.

اشغال جوف به معنی تهدید استان های صعده، عمران و صنعا است و ائتلاف اگر بتواند از استان جوف وارد استان عمران شود، در آن صورت راه استراتژیکی بین صعده به صنعا که پایگاه اصلی انصارالله را به پایتخت یمن متصل می کند، به خطر خواهد افتاد، لذا حرکت انصارالله به هر قیمتی به دنبال آزاد کردن استان جوف می باشد.  

البته حتی در صورت اشغال استان جوف هم بعید به نظر می رسد که ائتلاف عربی بتواند از طریق محور جوف شهر صنعا پایتخت یمن را اشغال کند، چون در اطراف شهر صنعا کوهستان های برافراشته ای وجود دارد که این شهر را به دژی مستحکم در برابر دشمن تبدیل کرده است.